Bölgede Rusya’nın kuvvetlendiği algısı hâkim. Sizce Tiflis’in attığı tüm olumlu adımlara rağmen Gürcistan Moskova karşısında güç mü kaybediyor?
Avrupa ailesinin veya Atlantik topluluğunun bir parçası olabilmek için Rusya ile ilişkilerimizi normalleştirmeli, en azından söylemlerimize dikkat etmeli ve siyasi tansiyonu düşürmeliyiz. Amacımız Rusların gerilimi tırmandırma yoluyla bizi hedef almasını engellemek. Bu gerçekçi yaklaşımımız Rusya ile ticari ilişkilere başlamamıza imkân tanıyor. Her zaman konuşmayı ve gündemde ilerletecek bir konu olmasını, karşılıklı diyalog olmadan çatışma söylemini sürdürmeye tercih ederim. Attığımız adımlara Rusya yeterli karşılık vermese de bu politikayı değiştirmiyoruz. Fakat girişimlerimizin tek taraflı kalmasının söz konusu olabileceğinin de farkındayız. çünkü Abhazlara ve Osetlere değiştiğimizi gösterebilmek için Gürcistan’ın öncelikle istikrarlı bir yapıya kavuşması şart. Abhaz ve Tshinvali bölgelerindeki insanlara, onların meşru çekincelerini dikkate alan yeni Gürcistan’ı tanıtmak istiyoruz. Rusya ile çatışma atmosferi içindeyken bunu yapamayız. Rus siyasi liderler hâlâ çatışma anlayışından yani Soğuk Savaş mantığından çıkamadılar. Bu durum, Gürcistan iktidarı olarak gerçekçi yöntemler kullanarak hedeflerimize ulaşma konusundaki kararlılığımızı da sınar nitelikte. Aslında son zamanlarda yaşananlar, uluslararası toplumda Gürcistan’ın elini güçlendiriyor. çünkü biz olgun ve iyi niyetli görünürken Rusya olgunlaşmamış ve duygusal görünüyor. Gürcistan’ın kendine biçtiği hedef de bu.
NATO’ya üye olmada tecrübe ettiğiniz zorluklar ışığında, Gürcistan’ın bundan sonra Avrupa Birliği entegrasyonuna ağırlık vermeyi tercih ettiği söylenebilir mi?
Biz hem Avrupa Birliği’nin hem de NATO’nun bir parçası olmayı Avrupa’nın bir parçası olmak olarak görüyoruz. Her ikisinin de bizim için siyasi önemi var. NATO ile ilişkimizde somut bir adım olmasına yoğunlaşıyoruz –üyelik Eylem Planı veya başka bir adım olabilir-. Burada mesele Gürcistan’ın olgunlaşan siyasi sistemi çerçevesinde uyguladığı reformları ve güvenlik konusunda olumlu performansını ödüllendirecek bir aracın devreye sokulması. Bir ilerleme lazım, çünkü biz kriterlere uyum sağlamak konusunda olumlu performans sergiliyoruz. NATO’nun Gürcistan ile ortak hareket etmesi için bir diğer neden de bunun NATO üyeliği isteyen diğer ülkelere vereceği sinyal. Rusya istikametine verilmesi gereken sinyal ise –2008’de yaptıklarına rağmen- bir ulusu gitmek istediği yoldan alıkoyamayacakları.
Avrupa Birliği ile önümüzdeki sene eylül ayında büyük olasılıkla ortaklık anlaşmasını imzalayacağız. Rusya’nın bölgede gücünü sınamasından dolayı Avrupa’da bir aciliyet hissi oluştuğunu hissediyoruz. Gürcistan’da, AB ve NATO’ya dahil olma hedeflerine kamuoyunda yüzde 75-80 oranında destek bulunuyor. AB gösterdiğimiz performansı ciddiye almalı.
özellikle 2009-11 arasında Rusya ile Türkiye arasındaki yakın ilişkiler dikkat çekti. Son iki yılda ise Ankara ve Moskova bazı stratejik meselelerde ayrıştı; Türkiye açısından müşterek çıkarlara dair daha gerçekçi bir tutum ortaya çıktı. Ankara-Moskova ilişkilerindeki dinamikler Gürcistan’ın stratejik güvenlik planlamasını nasıl etkiliyor? Kimileri Türklerin Abhazlarla yaptığı ticaretin Abhazya’nın Rusya’ya olan bağımlılığını azaltabilecek olumlu bir unsur olduğunu düşünüyor. Diğer yandan bunu Gürcistan’a (Gürcistan’ın toprak bütünlüğüne) karşı bir tehdit olarak değerlendirenler de mevcut. Bu konuda sizin görüşünüz nedir?
2008’de olanlar tabii ki Gürcistan’ın varoluşsal güvenlik çıkarlarını ve tehdit algılarını derinden etkiledi. Türkiye ile Gürcistan arasında 20 yıldır süregelen askeri ve ekonomik ilişkilerimiz sağlam bağlarımızı sergiliyor. Rusya’nın Gürcistan’a yönelik tutumu ne olursa olsun Gürcistan-Türkiye ilişkileri bundan asla etkilenmeyecektir. Bu nedenle, örneğin hassas Abhazya mevzuunda bile, Gürcistan ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilere yönelik herhangi bir tehdit görmüyorum. Gürcü-Abhaz uzlaşması konusunda her zaman Türkiye’nin oynayabileceği özel bir rol olduğunu düşünmüşümdür. Türkiye girişimlerde bulundu ancak biz, Abhazlar ve Gürcüler, muhtemelen o tarihte henüz hazır değildik. Gelecekte Türkiye’nin yeni Gürcistan’ı Abhazlara ve yeni Abhazya’yı Gürcülere yeniden tanıtma konusunda özel bir rol oynayacağını düşünüyorum. Bu nedenle Türkiye’nin, bölgesel çatışmaların çözümünde oynayabileceği potansiyel rol büyük.
Ortada bir tehdit olduğunu düşünmüyorum; (Gürcistan ve Abhazya arasındaki) güven inşası ve uzlaşma sürecinde Türkiye’nin iyi niyetinden yararlanmak Gürcistan devletinin çıkarlarına uygun. Bunu yapmanın yolu ise ekonomik ve ticari araçların akıllıca kullanılmasından geçiyor.
2005’te görüşüm bu yöndeydi ve hâlâ değişmedi. Sanırım çok yakında fırsat elimize gelecek. Hatta bu konu üzerine yoğunlaşırken yeni fırsatlar da karşımıza çıkacaktır. Türkiye bana göre kilit bir oyuncu. Bu ülke, sahip olduğu ancak henüz hayata geçirmediği potansiyelini gelecekte kullanacaktır.
Gürcistan’ın NATO sürecini kolaylaştırmak için Türkiye daha fazla bir şey yapabilir mi?
Elbette. Türkiye bir Avrupa ve NATO ülkesi. Ayrıca bölgenin ve Avrupa-Atlantik dünyasının güvenliğine en büyük katkıyı yapan ülkelerden biri. Türkiye, Gürcistan’ın gündemini NATO’ya taşıyan platformlardan biri olabilir. Bu konuyu Türkiye’deki mevkidaşımla da konuşuyoruz. Sıcak bakıyorlar. Bakanlar seviyesinde gerçekleşen son NATO-Gürcistan Konseyi’nde bize açık destek verdiler. Bunun için Türk tarafına müteşekkirim. Eminim ki onlar da Gürcistan’ın NATO’ya katılmasının Türkiye için faydasını anlıyorlar.
_______________________________
* Gürcistan Savunma Bakanı Irakli Alasania ile yapılan söyleşinin orijinal İngilizce metni Turkish Policy Quarterly (TPQ) dergisinin Sonbahar 2013 sayısında yayımlanmıştır. Bu metin, orijinal söyleşinin kısaltılmış tercümesidir. Tercüme TPQ ekibi tarafından yapılmıştır. Daha fazla bilgi için lütfen www.turkishpolicy.com sitesini ziyaret ediniz.
