Deprecated: Assigning the return value of new by reference is deprecated in /home/kafkasevi/public_html/system/database/DB.php on line 83
Kafkasevi.com
Fazıl İskender

Tuğla fabrikası sahibi Pers kökenli bir baba ile Abhaz bir annenin çocuğu olarak 6 Mart 1929’da Abhazya /Sohum’da doğdu.  Babası, Stalin-Beria çetesi tarafından 1938 yılında sürgüne gönderildi. Baba İskender’den bir daha haber alınamayınca, küçük Fazıl İskender çegem köyündeki dayılarının himayesine girdi.

İlk eğitimini Sohum’da altın madalya alarak tamamladı.

Liseden sonra Moskova Kütüphanecilik Enstitüsü’ne girdi ancak 1951 yılında Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü’ne geçerek buradan 1954 yılında mezun oldu.

1954-55 yıllarında “Bryanskiy Komsomolets”, 1955-56 yılları arasında “Kurskaya Pravda” gazetelerinde çalıştıktan sonra, 1956 yılında doğduğu şehir olan Sohum’a taşınarak 1990 yılı başına kadar Abhazya Devlet Yayınevi’nde editör olarak çalıştı.

1990 yılı başında tekrar Moskova’da yaşamaya başladı.

SSCB’nin dağılmasının ardından 1989-92 yıllarında Abhazya özerk Cumhuriyeti’nde milletvekilliği de yapan Fazıl İskender,  1993'den itibaren "Kültür Dünyası Birliği” Başkanlığı, bir çok gazete ve yayınevinde Yayın Kurulu üyeliği, devlet organlarında kurul üyelikleri ve 1996-2001 yılları arasında da Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Kurulu üyeliği, Rusya Sanat Akademisi’nde onursal üyelik yaptı.

İskender’in özgeçmişi ödüllerle doludur. Sovyetler Birliği’nde çıkan “Ogonyok” Dergisi’nin 1966 edebiyat ödülü, 1989'da SSCB ödülü, 1992'de A. Tepfer Vakfı Puşkin ödülü, 2006 yılında Abhazya en yüksek devlet nişanı olan “1. Dereceden Axdz-Apşa” madalyası, 1999’da Triumph ödülü,  1999'da üstün Hizmet ödülü, Rusya Federasyonu Hükümeti Devlet ödülü ve Rusya Federasyonu Devlet Liyakat Nişanı gibi çok sayıda ödüle layık görüldü.

2009 yılında Abhazya Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından onuruna gümüş hatıra para bastırıldı.

 ABD Norwich üniversitesi tarafından fahri doktor ünvanı verilen Fazıl İskender'in adı Uluslararası Astronomi Birliği'nce yeni bulunan bir göktaşına verilmişti (1994).

EDEBİ YAŞAMI ve ESERLERİ

İlk edebi eseri şiir dalında oldu; 1957 yılında “Dağ Yolları” ismiyle Sohum’da kitap olarak yayınlandı. 1960 yılından itibaren  “Gençlik” “Abhazya Edebiyat” “Yeni Dünya” “Hafta” gibi dergilerde yazıları yayınlanmaya başladı.

 1962 yılından sonra ise ağırlıklı olarak hikâye ve roman yazımına yöneldi.

20. yüzyılın başlarından 1970'lere kadar bir Abhaz köyündeki yaşamı anlatan romanı Chegem'li Sandro (Sandro Dayı) bütün dünyada büyük beğeni kazandı. 1983'de İngilizce olarak da yayımlanan bu romanı ile Fazıl İskender New York Times'ta "Abhazya'nın Mark Twain'i" olarak tanımlandı.

“Sandro Dayı” romanı her biri kendi içinde bir bütünlük oluşturan uzun öykü­ler toplamıdır. Ancak bu öykülerde, se­rüvenlerini ilgiyle okuduğumuz Sandro Dayı ile karşı karşıya geliriz hep. Böylece bu yaşlı Abhaz (Abaza) yiğidinin,  bu thamatenin yaşantısını gençlik yıllarından 1970’lere değin adım adım izleriz.

Fazıl İskender’in kısa ve uzun öyküle­rinin birçoğunda kişiler onun anayurdun­dan yani Abhazya’dan seçilmiştir. Yazarın çocukluk ve ilk gençlik arkadaşlarının, yakın çevresinin anlatıldığı izlenimini veren bu öykülerde kahramanların çoğu büyük bir sevecen­likle, ince, tatlı bir mizahla ko­nu edilir.

çocuk kahramanlar, özellikle afacan çik anlatılırken sağlam kişilik ya­pısının, insanın ahlak temellerinin ne ka­dar erken yaşlarda başladığını görürüz. İskender'in roman kahramanı çik o kadar meşhur olmuştur ki, 3 Eylül 2011'de Sohum'da Muhacir Rıhtımı'na bir heykeli dikilmiştir.

Hikaye ve romanları neredeyse tüm Avrupa dilleri ile çeşitli dünya dillerine çevrilmiş çok sayıda eserin sahibi olan Fazıl İskender'in, Türkçeye ilk olarak bazı şi­irleri ile “Geniş Alın” ve “Koç Burcu” ad­lı uzun öyküleri çevrilmiştir.

Fazıl İskender’i Türk okuru, bahsini ettiğimiz  “Sandro Dayı” (çegemli Sandro) romanı ve sevimli ço­cuk kahramanı çik çevresinde dönen “öyküler’ ile tanıma fırsatı bulmuştur. “Sandro Dayı”dan başka Türkçe yayınlanan diğer eserleri Karanlığı Yiyen Keçi, Keçi-öküz Yıldızı, çik ve Puşkin, Kafkas öyküleri dir.

 Yazarın eserlerinden önemli bir kısmı filmlere de aktarılmıştır.

 ESERLERİNDEN BAZILARI

"Dağ Yolları" (1957, şiir), "Kara Toprak" (1959, şiir), "Yeşil yağmur" (1960, şiir), "Karadeniz’in çocukları" (1961, şiir), "Gençlik Denizi" (1964, şiir), "Şafaklar "(1966, şiir), "Keçi-öküz Takımyıldızı" (1966, hiciv), "Herkül’ün On üçüncü Kahramanlığı" (1966, öykü), "Yasak Meyve" (1966), "Ev" (1969, öykü), "Yukarı Kodor’da Balıkçılık" (1969, öykü), "Yaz Günü" (1969, öykü), "Harf" (1969, öykü), "Trende Buluşma" (1969, öykü), "Kötü Geveze" (1969, öykü), "çegemli Sandro" (1973-1988, tam baskı - 1989, otobiyografik roman), " Akrep Denizi" (1977, roman), "Tavşanlar ve Pitonlar" (Felsefi Masal), "Chick’in Korunması", "Barmen Adgur" (1986, öykü), "çegemli Dedektif  (1986, öykü; 1988 yılında filme çekildi), "Adalet Hırsızları" (Senaryo)," Gençliğin Kasvetli Işığı" (1990, roman), "İnsan ve çevresi" (1992-1993, roman), "Sofichka" (1995, öykü), "Amerikalının Rusya hakkında düşünceleri" (1997, öykü), "Zamanın Şanslı Buluntuları" (1969-1970, senaryo), "Baltazar'ın Bir Bayramı ya da Stalin'le Bir Gece" (1989; senaryo) "Oh, Marat" (senaryo).