   | ||
 | ||
 |      |  |
 | ||
 |
Harun Tletseruk
Eğitimci ve yazar. Büyük çerkes sürgününde (1864) Kafkasya’nın Şapsığ yöresinden Anadolu’ya sürülerek Düzce yöresine yerleşen bir Adige ailesinin çocuğudur. 1879 yılında Pınarlar (Hampıyhable) köyünde doğdu. Babasının adı Hacı Yusuf’dur. öğrenimini Düzce'de ve İstanbul'da Fatih Medresesi'nde yaparak icazet aldı.
İstanbul'da öğretmen olarak çalışırken çerkes İttihad ve Teavün Cemiyeti'nin (1908) üyeleri arasında yer alarak adı geçen dernekte görevler üstlendi. Adige dilinde hazırladığı bir 'İlmihal" (Arap harfleriyle, İstanbul) Dernek yayınları arasında çıktı. 1911 yılında İbrahim Hıdzetl, Ahmed Nuri Tsağo, Yusuf Suad Neğuç, Besleney Hafız Zekeriya vd. idealist aydınların oluşturduğu bir ekip arasında o da ata yurdu Kafkasya'ya gönderildi. Kuban yöresinde Takhtamıkuay, Bjıhekuay vd. Adige köylerinde oluşturulan okullarda öğretmenlik ve okul müdürlüğü görevlerinde bulundu. İstanbul'daki çerkes İttihad ve Teavün Cemiyeti vd. Kafkas göçmen örgütlerinden gönderilen Adigece kitapları, "Qhuaze" (Rehber) adlı Adigece gazeteyi vs. yayınları yöresinde dağıtıyor, Kaf kasya'da da anadilde yayın yapılması için çalışmalar yapıyordu. Arap harfleriyle bir “Adige Alfabesi" yayınladı (1918). Aynı yıl yörede iktidarı ele geçiren "Kuban-Karadeniz Devrim Komitesi" tarafından yayınına başlanan Adigece “Krasne Kuban" (Ekaterinodar 1918) gazetesinin redaktörlüğünü üstlendi. Aslında Bolşeviklerle hiçbir ideolojik yakınlığı olmamasına karşın bu nedenle, "Gönüllü Beyaz Ordu" nun Kuban'da iktidarı eIe geçirmesinden sonra Bolşevik önderleriyle birlikte takibata uğradı. çerkes Generali Kılıç Girey ve Lu Trakho gibi nüfuzlu kişilerin araya girmeleriyle serbest bırakıldı. Bir süre eşinin ailesi olan Trakho'ların Şencıy ve Ekaterinodar’daki evlerinde kaldı. Bu arada eşi ve çocuğunun da ölmesi üzerine 1922 yılında Kafkasya'dan ayrılarak Türkiye'ye döndü. Doğduğu köy olan Hampıyhable'de (Pınarlar) çiftçilik ve köy muhtarlığı yaptı. Bu arada kaleme aldığı bazı eserler maalesef yöredeki çerkesler üzerinde büyük baskıların oluşturulduğu 1930'lu yıllarda bastırılamadan kaybolmuştur. Yörede oluşan bir tifo salgını sonucunda 7 Aralık 1938'de öldü.
Harun Tletseruk'un ağabeyi olan Abdurrahman Neşet Tletseruk (1877-1938) da aydın bir kişi olup Süleyman çelebi'nin "Vesiletü'n Necat" (Mevlid) adlı ünlü dini eserini çerkes-Adige diline çevirenlerden biridir. Bu eseri Mevlidu'n Nebiy, aleyhi’s-selâm" (İstanbul 1916) adıyla taşbasma olarak yayınlanmıştır. _________________________ Kaynak: Sefer Ersin Berzeg, Kafkas Diasporasında Edebiyatçılar ve Yazarlar Sözlüğü, Samsun-1995 |
 |