|
Mikail Halil Paşa (General)
1866 yılında Dağıstan'da doğdu. Babası İmam Şamil'in yedi naibinden biri olan (Lak) Muhammed idi. Rus ordusunda görev yaptı, albay rütbesine kadar Dağıstan Süvari Alayı’nda bulundu.
I.Dünya Savaşı'nın başlangıcına kadar Temirhanşura Eyalet Başkanlığı yaptı. Harp sırasında Kafkasya Cephesi Başkumandanlığı’nda kurmay subaylık görevine getirildi ve generalliğe terfi etti. İhtilal sonrasında Kuzey Kafkasya'ya döndü ve Dağıstan Halk Kurultayı'nca "Dağıstan Milli Komitesi"nin askeri seksiyon başkanlığına getirildi. 11 Mayıs 1918’de ilan edilen Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'nin Parlamento üyesi oldu. Pşimaho Kosok kabinesinin istifası üzerine 1919 Mayıs'ında hükümet başkanlığı, harbiye ve dahiliye nazırlığı görevlerini yüklendiyse de Gönüllü Ordu'nun zorbalıklarına diplomatik bir çözüm üretemeyince aynı yılın Eylül ayı sonunda kendi isteğiyle bu görevlerinden ayrıldı. Mülteci yaşantısında hep Türkiye'de kaldı. Mikail Halil, hemşehrisi General İsa Ruhi Paşa ile birlikte 1925'de Kiraz Hamdi Paşa'nın önderlik ettiği "Tarikat-i Salahiye" mensubu olmakla suçlanarak "Ankara İstiklal Mahkemesi"nde yargılandı. 72 kişinin sanık sandalyesine oturtulduğu bu davada; 11 kişi için idam kararı verilmiş, sanıkların altısı 15'er, yedisi 10'ar, sekizi 5'er yıla mahkum edilmiştir. 15 Ağustos 1925 günü yapılan duruşmada beraat eden 36 kişi arasında İsa Ruhi Paşa ve Mikail Halil de bulunmaktadır. Daha sonraları Mustafa Kemal Atatürk’le de tanışarak onun sempatisini kazandı. T.C. Hükümetince kendisine emekli maaşı bağlanarak İstanbul’da iki ev tahsis edildi. 26 Temmuz 1936’da öldü ve İstanbul’daki Feriköy mezarlığına gömüldü.Kafkasya Dağlıları Halk Partisi'nin yayın organı olan Gortsı Kavkaza dergisine gönderdiği bazı değerlendirme yazıları, dönemindeki olaylara farklı bir perspektif vermektedir. Referanslar
__________________________ Kaynak: - http://www.tr.kafpedia.org
- Mikail Halil, 1919 Yılında Kuzey Kafkasya ve Dağıstan'da Meydana Gelen Olaylar, Kafkas Vakfı Bülten, Yıl: 2002, Sayı:12,s: 17
|