   | ||
 | ||
 |      |  |
 | ||
 |
Kardanguş Zıramuk
Ppattura oğlu Kardenguş Zıramuk 1918 yılı Ocak ayının 1’inde Arvan rayonuna bağlı Psıguensu Köyü’nde çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
1926 yılında ilkokula köyünde başladı ve okulunu başarıyla bitirdi. 1935 – 1940 yıllarında Moskova’da Devlet Tiyatro Enstitüsü’nde okudu. 1940 yılında askerlik görevi için orduya çağrıldı, 2. Dünya savaşında asker olarak cephede görev yaptı, 1945 yılında evine döndü. 1948 yılına kadar Kabardey Devlet Drama Tiyatrosu’nda tiyatro sanatçısı olarak çalıştı, Adıge drama edebiyatının gelişmesinde emeği geçti, o halkının halk şarkılarını en iyi okuyanlardan biridir.
1949 – 1952 yıllarında Kaberdey Balkar Bilim-Araştırma Enstitüsü sözlü edebiyat (halk söylenceleri) bölümünde çalıştı.
1952 yılında Kaberdey Balkar Devlet Enstitüsü filoloji bölümünde başladığı eğitimini 1956 yılında tamamladı.
1959 yılına kadar Elbruz basım evinde redaktör olarak çalıştı, muhtelif literatür çalışmaları gerçekleştirdi, saygın biri olarak görevinin başında bulundu.
Yaklaşık üç sene redaktör olarak çalıştıktan sonra, 1959 yılında tekrar Kaberdey Balkar Bilim-Araştırma Enstitüsü’ne döndü ve günümüze kadar orada çalıştı.
Khardenğuşş Zıramuk, Adıge Sözlü Edebiyatı’nin (Nart efsaneleri, halk şarkıları, söylenceler, atasözleri, öyküler, hikâyeler, masallar, rivayetler v.s.) derlenmesinde çok büyük emek sarfetti. Halk şarkılarının derlenmesindeki çalışmalarından dolayı kendisine 1964 yılında “Kaberdey Balkar Cumhuriyeti üstün hizmet ve devlet sanatçısı“ ünvanı verildi. Aynı zamanda Adıge kültürü ve edebiyatının gelişmesindeki çalışmalarından dolayı K.B.C’den iki kez ödüllendirildi. 1964 yılından itibaren Rusya Federasyonu yazarlar birliği üyesi olan Zıramuk 25 Aralık 2008'de vefat etti.
Eserleri (Basım yılları sırasıyla):
Kanşobi ile Gueşeğağ (piyes), Nalçik,1940; Senin İyiliğindir. Bağışlama! Unutma! (şiirler), Nalçik,1945; Nartlar - “Bedinokua ile Melıçıpxhu’n Serüvenleri”, (Kabardey efsanesi), Nalçik,1951; Kabardey Klasik Halk Şarkı-Türküleri.(eski) Nalçik, 1955; Nasrettin Hoca (piyes) Nalçik,1956, Negume Şora, Adıge Halkının Tarihi (Adıgeceye çeviri), Nalçik, 1958; At Sırtında Ayı (çocuklar için masallar), Nalçik,1958, Adıge Rivayetleri, öyküleri, Nalçik, 1959; Altın Parçası (Adıge söylenceleri, öyküleri), Nalçik,1959, Khejer Yindris’in Şarkı-Türküleri, Nalçik,1959; Xhueje’nin 100 öyküsü, Nalçik,1959; çözümleme, Ayırdetme, Ayıklama Yeri (masal), Nalçik, 1959; Gerçek Arkadaş (çocuklar için masallar) Nalçik,1960; Altın Parçası (Kabardey söylencesi, öyküsü), Nalçik,1961; Şarkılık (içerisinde şarkılar bulunan kitap anlamında. Son yılların 100 şarkısı), Nalçik,1962; Adıge Söylenceleri, Nalçik, 1. baskı 1963, 2. baskı 1970; Kısa Rivayetler (anlatımlar, öyküler), Nalçik,1963; Kabardey’de Son Zamanların Büyük Oyuncusu Ağnokua Laşe, Nalçik,1964; Adıge Atasözleri, Nalçik, 1. baskı 1965, 2.baskı 1967; Yıslamey Kafe İsminin Doğuş Hikayesi, Nalçik,1965; öcü (masal) Nalçik,1965; Yepyeni Potin (masal), Nalçik,1965; Ağnokua Laşe’nin Şiirleri, Nalçik,1966; İlk Bayan Adıge Bestecisi çım Peşxhan, Nalçik,1968; Adıge Klasik Halk Şarkı-Türküleri (eski) Nalçik,1969; Yemek Sofrası ile Toplum (yemek için sofrada oluşan grup, Adıge adetlerinden), Nalçik, 1970; Büyük Oyuncu, Usta Besteci Mıjey Sehid, Nalçik,1971; Şolexh Atsoyu ile Damgası, Nalçik,1972; Andemırkhan Kimdir?, Nalçik, 1973; Nartlar (Adıge halk kahramanlarının efsaneleri) Moskova,1974; Kötülük Yaptıysan İyilik Bekleme (piyes), Nalçik,1975; Kabardey Halk Hikâyeleri, Nalçik,1977; Adıge Klasik Halk Şarkı-Türküleri, Nalçik,1979; Kabardey ile Atltud (piyes), Nalçik,1980; Kabardey Halk Hikâyeleri, Moskova, 1980, Adıge Halk Müzik Aletleri, Moskova,1. baskı 1981, 2. baskı 1981, üçüncü baskı 1986; Negey’in Oğlu Tlepşağue (Adıge rivayetleri, öyküleri), Nalçik,1981; Gerçek Arkadaş, (çocuklar için masallar), Moskova,1981; Kharekheşkhetaw Savaşı İçin Bestelenen Şarkı ve öyküsü, Nalçik,1981; Adıge Atasözleri, Nalçik,1982, Adıge Otantik Konuşmaları (dilekler (xhuexh’ler)), Nalçik,1985; Adıge Folklor Müzikleri, Nalçik,1989; Adıge Şarkı-Türküleri ve Müzikleri, Nalçik,1990; Xhueje’nin 100 öyküsü, Maykop,1994; Nartlar (Kabardey efsanesi), Nalçik, 1995; Eski Adıge Adetleri, Nalçik,1995; Meleçıpxh’un öyküleri, Nalçik,1997; Şaka İçerikli öyküler, Nalçik,2001; Andemırkhan, Nalçik, 2002; Adıge Halk Müzikleri, Nalçik,2004; Kabardey Halk Hikâyeleri, Nalçik,2004; Kim Daha Büyük? (hikâyeler), Nalçik,2005.
____________________________
Kaynak: Kafkasfederasyonu.org
|
 |