   | ||
 | ||
 |      |  |
 | ||
 |
Mehmet Fuat Carım
Kafkas yurtseveri, diplomat, yazar. 1892 yılında Halep'de doğdu. Babasının sürgüne gönderilmiş olması nedeniyle ilk öğrenimini İtalyanca, Fransızca ve Arapça olarak yaptı. Daha sonra İstanbul'da Mekteb-i Mülkiye'yi (Siyasal Bilgiler Fakültesi) bitirdi(1913).
Kısa bir süre Cenevre üniversitesi'nde de öğrenim gördü. 1915-18 yıllarında nahiye müdürlüğü ve kaymakamlık görevlerinde bulundu. Osmanlı Teşkilat-ı Mahsusa'sında görev yaptı. Türkiye Kurtuluş Savaşı'nı başlatan "Anadolu İhtilali"ne aktif olarak katıldı. TBMM'nin birinci döneminde İzmit Milletvekilliğine seçildi. Meclisin en kültürlü üyelerinden biriydi. "Yeşilordu Cemiyeti" içinde yer aldı. Marmara yöresinde çerkes göçmenlerinin de yoğun olarak katıldığı karşı ihtilal hareketlerinin, özellikle Düzce'deki ikinci "ayaklanma"nın kan dökülmeden bastırılmasında önemli rol oynadı. 1922'de milletvekilliğinden ayrılarak Ali Fuat Paşa başkanlığında Sovyet Rusya'ya gönderilen elçilik kurulu içinde yer aldı. Türkiye'nin Moskova ve Kazan Başkonsolosu oldu. Bu diplomatik görevi sırasında Bekir Sami Kundukh, Aziz Meker, Tahsin Rüşdü Baj vd. hemşerileriyle birlikte bağımsız bir "Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti" ve bir "Kafkasya Konfederasyonu" kurulması için yapılan çalışmalara destek oldu. Bu arada bir Rus sanatçısıyla evlendiğinden diplomatik mesleğinden ayrılmak zorunda kaldı (1924). Ancak Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) onu tekrar göreve çağırarak Muhtelit Mübadele Komisyonu'nda görevlendirdi. Bundan sonra da Barselona (1936), Kopenhag (1938), Milano (1939) Başkonsolosluklarına getirildi. 1940'da merkeze alındı. 1943'te Marsilya Başkonsolosluğuna, 1945'de Cidde Elçiliğine atandı. Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri oldu ( 1948). Rio de Janerio Büyükelçiliği görevinden emekliye ayrıldı. 1972 yılında İstanbul'da öldü.
Carım'ın sosyal ve sanat alanındaki görüşleri ve çalışmaları da önemlidir. T.C. döneminde İstanbul'da "Hür Adam"(1928-1931) adıyla ilk muhalif gazetelerden birini çıkarmış, sosyal fikirleri tüm baskılara karşın cesaretle savunmuştur. Adige-Abhaz, Türk, Fransız, Arap, İtalyan ve Rus dillerini bilen Carım, bazı ünlü tiyatro eserlerini de Türk diline kazandırmıştır. "Cumhuriyet" ve "Dünya" gazetelerinde, "Hayat Tarih Mecmuası" vb. dergilerde yayınlanmış yazıları da vardır.
Başlıca eserleri : "Dedikodulu Seyahat" (çeviri piyes. İstanbul 1930), "Cezayir'de Türkler" (İstanbul 1962), "Kanuni Devrinde İstanbul" (çeviri, İstanbul 1964), "Tarihin Türke Yüklediği çetin Görev (Müslümanlığı ve Müslümanları Koruma,Haçlı Seferleri, Katalan'ların Saldırışı. Türkler ve Türkopoller)" (İstanbul 1965), "Türklerin Denizciliği. Oruç Reis ve Garb Ocakları. Hind Denizlerinde Türk-Portekiz Elleşmeleri" (İstanbul 1965), "Venezuella'lı General Miranda’nın Türkiye'ye Dair Hatıratı" (İstanbul 1965), "İşlenmemiş Konular" (İstanbul 1966), "Marcopolo ve İbn-i Batûta" (İstanbul 1966), "Yusuf Taşfin- Yeryüzünün En Büyük Devletlerinden Birini Kuran Berber İmparatoru" (İstanbul 1966), "Latin Amerika-Gördüklerim, İnka ve Maya Medeniyetleri" (İstanbul 1968), “Bizden Ayrılan Memleketlere Ait Seyahatname "…
Bunlardan başka İtalyanca'dan Luigi Pirandello'nun "Size öyle Geliyorsa öyledir”, "Evvelki Gibi- Evvelkinden İyi”, “Aptal” adlı komedilerini, Fransızca'dan Vladimir Pozner'in "Sovyetlereli(URSS)" adlı kitabını vb. eserleri de Türkçe’ye çevirerek yayınlamıştır. ____________________ Kaynak: S.Ersin Berzeg,Kafkas Diasporasında Edebiyatçılar ve Yazarlae Sözlüğü,1995-Samsun |
 |