Tahir Hayreddin Paşa
Devlet adamı, gazeteci. Hayreddin Paşa'nın oğullarındandır. 1875 yılında Tunus’ta doğdu. İstanbul'da askeri okullarda okudu. Harp okulu'nu bitirdikten sonra Sultan Abdülhamid II'ye yaverlik, Kudüs mutasarrıflığı gibi görevlerde bulundu.
1908 Meşrutiyeti'nden sonra İstanbul'da kurulan "çerkes İttihad ve Teavün Cemiyeti"nin üye ve çalışanları arasında yer aldı. Bu derneğin organı olan "Qhuaze" (Rehber) gazetesinde yazıları yayımlandı. "İkdam" gazetesinde ve kardeşleri Mehmed Hayreddin Bey ve Salih Hayreddin Paşa ile birlikte çıkardıkları "Şehrah" (1911-1913) adlı günlük gazetedeki yazılarıyla ünlendi. Onlarla birlikte "Hürriyet ve İtilaf Fırkası"nın kurucuları arasında bulundu (1911). çok iddialı geçen 11 Aralık 1911 seçimlerinde, bu Partinin adayı olarak İstanbul milletvekili seçildi. "İttihad ve Terakki Fırkası"nın etkin karşıtlarından biri olması nedeniyle, Sadrazam Mahmut Şevket Paşa'nın (çeçen) öldürülmesiyle sonuçlanan hükümet darbesi girişiminde kardeşleriyle birlikte gözaltına alındı. Kardeşi Salih Hayreddin Paşa'nın idamı üzerine kardeşleriyle birlikte Osmanlı ülkesini terk etmek zorunda kaldı(1913). Birinci Dünya Savaşı sonunda İstanbul'a döndü(1918). Mirmiran (Sivil paşa) rütbesi ile Ziraat ve Ticaret Nazırlığı yaptı. (21.7.1919-1.10.1919). Daha sonra Tunus'a gitti. Kendisine orada da paşalık rütbesi verildi ve 1921-1934 yılları arasında Adalet Bakanlığı görevini yürüttü.
Nisan 1937'de Tunus’ta öldü.
_____________________
Kaynak: Sefer Ersin Berzeg, Kafkas Diasporasında Edebiyatçılar ve Yazarlar Sözlüğü, Samsun-1995