Deprecated: Assigning the return value of new by reference is deprecated in /home/kafkasevi/public_html/system/database/DB.php on line 83
Kafkasevi.com
Arama

İbrahim Haydar
 
Dağıstanlı aydın, toplum ve siyaset adamı. İsabek oğlu. Derbent’te doğdu. Peterburg’da Yol ve Ulaşım Enstitüsü’nü bitirdi. Rusya Devlet Duma’sının (Parlamento) Dağıstan bölgesinden üye olarak seçildi (III. Dönem, 1907-1912).

Bu dönemde illegal Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi’ne girerek bolşevik fraksiyonunda yeraldı. Fakat Rus Bolşeviklerinin milli sorunla ilişkili bazı tutumları nedeniyle kısa bir süre sonra partiden istifa etti. Şubat 1917 devrimi ile çarlık yönetiminin devrilmesinden sonra Transkafkasya Seymi (Meclisi) üyeliğinde bulundu. Kafkasötesi Müslümanları Komitesi’nin Başkanlığını yaptı. Transkafkasya özel Komitesi (Ozakom)’un görevlendirmesi üzerine Rusya Devlet Duması’nın IV. Dönemi milletvekillerinden Dr. Muhammed Dalgat’la birlikte Dağıstan Bölgesi Komiserliği görevine getirildi (5 Nisan 1917). Oluşturulan Kuzey Kafkasya Merkez Komitesi’ne bağlı yerel yönetici olarak aktif şekilde halkının demokratik örgütlenmesi için çalıştı. Onun ve Komiser Yardımcısı A.Hasanov’un girişimiyle 22 Temmuz 1917’de Khuçni köyünde toplanan "Güney Tabasaran Lezgi Köylülerinin Kongresi"nde köylüler, büyük toprak sahiplerine ait toprakların derhal ve karşılıksız olarak kamulaştırılması talebinde bulunmuşlardı. İbrahim Haydar, Kuzey Kafkasya bölgelerinde Rus yerleşimcileri ve Kızıl Ordu birlikleri eliyle “Sovyet İktidarı”nın oluşturulması üzerine 1918 yılı başlarında Kuzey Kafkasyalı bir çok yönetici ve aydın gibi ülkeyi terk ederek Transkafkasya'ya sığındı ve Sovyet Rusya iktidarına karşı mücadeleye girişti. 11 Mayıs 1918'de ilan edilen "Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti"nin Abdülmecid Tapa çermoy tarafından oluşturulan ilk kabinesinde (11 Mayıs 1918-15 Aralık 1918) ve Pşimaho Kosok kabinesinde (15 Aralık 1918-25 Mart 1919) Ulaştırma Bakanı olarak görev yaptı. Paris Barış Konferansı’nda Kuzey Kafkasya heyeti'nde yer aldı. ülkesinin General Denikin’in komuta ettiği Gönüllü Ordu birlikleri tarafından işgali üzerine 1919 yılı sonbaharında Kuzey Kafkasya’ya dönerek Denikin’e karşı yürütülen silahlı mücadeleye katıldı. 1920 ilkbaharında, ülkenin bu kez de Kızıl Ordu tarafından işgali üzerine sığındığı Bakü’da, çe-ka tarafından tutuklandı. 1920 sonunda, Azerbaycan bolşeviklerinin lideri ve aynı zamanda eski arkadaşı Neriman Nerimanov’un müdahalesiyle kurtularak Tiflis’e gitti. Gürcistan Cumhuriyeti’nin de Kızıl Ordu tarafından işgal ve Sovyetleştirilmesi üzerine Fransa’ya giderek, 1924 yılına kadar burada kaldı. Daha sonra Türkiye’ye gelerek sözleşmeli Demiryolu Kontrol Mühendisi olarak görev yaptı. 1949 yılında, Bayındırlık Bakanlığı Yüksek Fen Heyeti üyesi iken Ankara’da öldü. Cebeci mezarlığına gömüldü. Türkiyeli aydınlardan, hukukçu ve siyaset adamı Minnetullah Haydaroğlu’nun babasıdır.

Referanslar

  • Soyuz obyedinennıkh gortsev Severnogo Kavkaza i Dagestana (1917-1918 gg.), Gorskaya Respublika (1918-1920 gg.), Dokumentı i materialı, Mahaçkala, 1994, s:388 vd.
  • Sefer E. Berzeg - Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti 1917-1922, Birleşik Kafkasya Derneği Yay., İstanbul, 2006, C:III, s:313-315.
  • ____________________________________

    Kaynak: http://www.tr.kafpedia.org


    Doğum : ???? - Ölüm : 1949
    Yorumlar
    Henüz yorum eklenmemiş. Yorum eklemek için tıklayın.