Moskova, savaşı Gürcistan'ın başlattığını öne sürdü.
Tiflis'teki yönetim ise bu iddiaları reddetti.
Beş gün süren savaşın sebeplerini ortaya çıkarmak amacıyla Avrupa Birliği tarafından Aralık ayında kurulan komisyonun hazırladığı bir rapor bu konuyu ele alıyor şimdi.
İsviçreli diplomat Heidi Tagliavini'nin başkanlığını yaptığı ve 30 kişilik bir heyetin katkıda bulunduğu rapora göre savaşı Gürcistan çıkardı.
Yani...
Tiflis yönetimi, Güney Osetya'ya "haksız" bir saldırı düzenleyerek savaşın başlamasına sebep oldu.
Peki Rusya?
O da savaşa zemin hazırladı.
AB, BM, AGİT ile Gürcistan ve Rusya'ya sunulan rapor, her iki tarafı da uluslararası hukuku ihlal etmekle suçluyor.
Buna göre...
Gürcü birliklerinin, 7 Ağustos'u 8 Ağustos'a bağlayan gece Güney Osetya'nın başkenti Şinvali'yi topçu ateşiyle bombalaması uluslararası hukuka göre meşrû değildi.
Aynı şekilde, Rusya'nın Gürcistan topraklarına girmesi de...
Rapora göre Rus birliklerinin Güney Osetya'da kendilerine yönelik saldırılara anında cevap vermesi meşrûydu.
Ancak...
Moskova, "makul ve meşrû" müdafaanın çok ötesine geçerek uluslararası hukuku ihlal etti.
özetle...
Savaştan önce iki ülke arasındaki ilişkiler gerildi.
Güney Osetya ve Abhazya'da birtakım "provokatif" eylemler gerçekleşti.
Ardından da savaş patlak verdi.
Rusya rapordan memnun...
Onlara göre savaşı kimin çıkardığı açıklığa kavuştu böylece.
Gürcistan da "kısmen" memnun...
Onlara göre de raporda Gürcistan'ın suçlu olduğunu gösteren bir ifade yer almıyor.
Aksine...
Savaşın, bölgedeki provokasyonların bir sonucu olduğu belirtiliyor.
Peki kim haklı?
Bu sorunun net bir cevabı yok.
Her iki ülke de raporun kendi çıkarlarını savunan bölümlerini öne çıkarıyor çünkü.
Ancak şurası muhakkak...
Raporun, bir tarafı aklamak diğer tarafı da suçlamak için kaleme alınmadığı satır aralarından belli oluyor.
Meselâ...
Savaş sırasında ve sonrasında Güney Osetya'daki Gürcü köylerine sistematik yağma ve saldırılar düzenlendiğine ve buralarda "etnik" temizlik yapıldığına dair kanıtların olduğu zikrediliyor.
Bir grup Rus askerinin 7 Ağustos'tan önce bölgeye geldiği; ama bunun Gürcistan'ın iddia ettiği gibi Rusya'nın işgal hazırlığı yaptığı iddialarını ispatlayacak yeterli bir delil olmadığı vurgulanıyor.
Yaklaşık 850 kişinin hayatını kaybettiği, 100 binden fazla insanın da evlerini terk etmek zorunda kaldığı savaşın öncesi ve sonrasına dikkat çekilerek, taraflara bundan ders çıkarma çağrısında bulunuluyor.
Şüphesiz bu savaştan sadece Gürcistan ile Rusya'nın değil, herkesin ders çıkarması gerekiyor.
En başta da eski Sovyet topraklarına doğru 1990'ların başından itibaren genişleme stratejisi izleyen NATO ve AB'nin tabii ki...
Geçen yıl nisan ayında yapılan NATO zirvesinde Ukrayna ile Gürcistan'ın örgüt üyeliği gündeme gelmişti hatırlarsanız.
Rusya'nın baskıları sonucu ittifak kendi içinde ihtilafa düşünce her iki ülkenin üyeliği belirsiz bir tarihe ertelenmiş, dört ay sonra da Gürcistan ile Rusya arasında savaş çıkmıştı.
Rapor işte bu açıdan da önemli...
Umarım, Rusya ile Batılı ülkeler ve kurumlar arasındaki ilişkilerin daha sağlıklı bir zemine oturmasına yardımcı olur.
_______________
Zaman Gazetesi, 2 Ekim 2009
