Soğuk Savaş sırasında ve daha sonraki dönemde Kremlin’i takip eden batılı diplomatlar genellikle dolaylı ve ikinci hatta üçüncü el kaynaklara dayanarak hareket etti. Moskova’dan gönderilen kriptolar genellikle şüpheci bir tavırla hazırlanır, belgeyi yazanların ellerindeki bilginin sınırlı olduğu ve Rusya’nın resmi açıklamalarından şüphe duyduğu izlenmini uyandırırdı.

Ancak bir zamanlar Soğuk Savaş’ın pençesinde olan bir diğer ülke Gürcistan’dan 2008 tarihli belgeler çok daha farklı bir kaynak sundu. Bu belgelerde Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te bulunan ABD yetkilileri, Devlet Başkanı Mikhail Saakaşvili’yle hem sürekli iletişim halinde olduklarını hem de Saakaşvili ve çevresindeki genç ve deneyimsiz danışmanların kendilerine bir açık kapı politikası uyguladığını bildiriyor. Gürcistan yönetiminin bu yaklaşımının nedeni Gürcistan’ın ABD’nin desteğiyle üzerindeki Sovyet etkisinden kurtulup Rusya’ya karşı durabileceğine inanması.

Tiflis belgeleri bu yakın ilişkinin beraberinde getirdiği bazı tehlikelerin de altını çiziyor. Belgelere göre Gürcistan’ın Rusya desteğini alan Abhazya ve Güney Osetya’yla yaşadığı gerginlik süresince, Washington hükümeti Saakaşvili hükümetinin kendi politikalarıyla ilgili görüşleri üzerinden hareket etti.

Komşu ülkelerde, Amerikalı diplomatlar çoğu zaman yerel liderlerle mesafelerini korumayı başardı ve bu hükümetlerin eksikliklerini Washington’a gönderdikleri belgelerde açık açık ortaya koydu. Ancak Gürcistan’da diplomatlar şüpheciliği bir kenara bırakıp önemli olayları Gürcülerin gözünden Washington’a aktardı.

2008 itibarıyla, bölge savaşa sürüklendiğinde, Gürcistan hükümeti dışındaki kaynakların söyledikleri ya önemsiz görülüyor ya da önemli kriptolara dahil edilmiyordu. Rusya-Gürcistan Savaşı’nın patlamasından önceki son belgeler, büyükelçiliğin zamanla hatalı olduğu ortaya çıkan ifadelere güvendiğini gösterdi.

Bir kriptoda, “Savunma Bakan Yardımcısı Batu Kutelia, Büyükelçi’ye 7 Ağustos'ta Gürcistan ordularının yüksek alarm durumunda olduğunu ancak konuşlandırılmadığını söyledi” denildi. Ancak tam bu açıklama yapıldığı sırada Gürcülere ait ağır askeri ekipmanlar çatışma alanına doğru yola çıkmıştı.

Savaşın başlamasının ardından yazılan belgeler de ABD Büyükelçilik çalışanlarının savaşla ilgili değerlendirmelerinde Gürcülerin resmi açıklamalarına dayandığına işaret ediyor. Savaşın başlamasından bir gün sonra, “Gürcistan, başkent dahil, Güney Osetya’nın büyük bir kısmını kontrol altında tutuyor” şeklinde bir rapor hazırlandı. Belgede Saakaşvili’nin Gürcistan’ın bu savaşa girmek gibi bir niyeti olmadığını ancak Güney Osetyalılar tarafından provoke edildiğini ve Gürcistan vatandaşları ve topraklarını korumak için yanıt vermek zorunda olduğunu söylediği belirtildi.(New York Times/Hürriyet)